Michael Hauge
Daha önceki makalelerde, yapıdan adaptasyona kadar, senaryonuzun satış ve pazarlaması için gerekli olanları açıkladım. Bu sefer çok daha basit bir şeyi büyüteç altına almak istiyorum, her zaman basit görünen ama aslında çoğu yeni yazar için tam olarak anlaması ve hikayelerinde uygulaması en zor şeylerden birini. Senaryo eğitmeni, yazar ve yorumcu olarak bütün kariyerim boyunca tek bir yönlendirici prensibi esas almışımdır: tüm başarılı filmlerin temel bileşeni, kahramanın zorlu bir arzu peşinde koşmasıdır.
Bu sütunda bu prensibi daha derinden incelemek ve "Satan Senaryolar Yazmak" kitabımda dış motivasyon olarak adlandırdığım olguyu tanımlayan temel öğeleri tartışmak istiyorum.
Bir senaryo yazarı olarak öncelikli hedefiniz seyircide ve okuyucuda bir duygu uyandırmak olmalıdır. Para, şöhret, popülarite, insanlığın kutsanması ya da aydınlanmış, kudretlenmiş bir seyirci; ulaşmayı umduğunuz şey her ne olursa olsun, buna ancak sinema ya da TV seyircisini hikayenizle duygusal olarak ilgili tutabildiğiniz takdirde ulaşabilirsiniz. Ve sadece yapımcı senaryonuzu okurken duygusal olarak etkilenmişse bir seyirci kitlesine ulaşma şansına sahip olursunuz.
Bu gerekli duygusal yakınlaşma sadece seyirci hikayenizin olaylarını karakterler vasıtasıyla deneyimlerse gerçekleşebilir. Kahramanızın takip edeceği zorlayıcı bir arzusu yoksa, hikayenizin ileriye doğru bir hareketi olmaz, seyircinin takp edeceği bir şey kalmaz ve okuyucunuz sayfaları çevirmek için kendisinde zorlayıcı bir sebep bulamaz.
Hikayenizin temel kavramını oluşturacak olan şey bu gerekli arzudur. Herhangi birisine "Independence Day" ne ile ilgilidir diye sorun, size muhtemelen "Bu, yabancı istilasını durdumaya çalışan bir grup insanın hikayesidir" gibi birşey diyecektir. Veya gazetelerdeki film ya da TV dizisi tanıtım yazılarına bakın. Hemen hemen hepsi kahramanın peşinden koştuğu birincil arzudan bahsediyordur.
Bazı özellikler dış motivasyonu belirgin kılar ve duygusal bir deneyim yaşatması ihtimalini yükseltir.
1. Arzu belirgin, görünür olmalıdır. Burada DIŞ MOTİVASYON terimini kullanıyorum, çünkü seyirci filmi seyrederken bu arzuyu görebiliyor. Mr. Smith'i durdurmak, ya da The Matrix Revolutions'ta dünyayı kurtarmak, There's Something About Mary'de lisedeki rüyalarının kızıyla tekrar bir araya gelmek, ya da Finding Nemo'da; bu filmlerin kahramanları arzularına ulaşmak için birşeyler yapmaktadırlar, kendilerini sadece lafla ifade etmezler.
Başka bir deyişle dış motivasyon, başarı, aşk, aidiyet, açgözlülük, intikam, ya da insani değer gibi görünmez ve içsel kaliteler için olan arzuyu içermez. Bunların herhangi biri kahramanın görünür amacını kovalamasına sebep olabilir, ancak sebebin kendisi olamaz.
In the Line of Fire filminde Frank Horrigan, kariyerinde çok önceleri yaşamış olduğu bir tereddüt ve korkaklık anısından kurtulmak istemektedir. Ancak bu ihtiyaç senaryoya bir olay örgüsü vermez, sadece gerçek dış motivasyonu güçlendirir: süikastçinin başkanı öldürmesini engellemek.
2. Arzunun net bir şekilde ifade edilmiş bir bitiş noktası olmalıdır. Film boyunca sadece kahramanın hedefi peşinde koşmasını seyretmez, aynı zamanda bu hedefe ulaşmanın nasıl bir şey olduğunu gözümüzde canlandırabiliriz. Con Air'i seyrederken kahraman ile kötü adam arasındaki anlaşmazlığın çözüleceğini biliriz. Tüm detayları, ya da nerede ve nasıl meydana geleceğini bilmeyebiliriz, ama hikayenin bu şekilde sonuçlanacağını biliriz.
Bir senaryo yazdığınızda, seyirciyi bir yolculuğa çıkartırsınız. Ancak bu "hadi arabaya atlayıp gaza basalım ve yol bizi nereye götürecek bakalım" dediğiniz gezintilerden biri değildir. Bir filmde seyirciye bilinçaltında şunu dersiniz: "Seni şu belirgin hedefe götürüyorum. Yolda karşılaşacağımız engelleri ya da yol boyunca görülmeye değer yerleri şimdiden söylemeyeceğim. Ama söz veriyorum, film bittiğinde, orada olacaksın."
Filminizi bir yarış gibi düşünün. Kahramanınız, diğer karakterler ya da doğa güçleri onu durdurmadan önce finiş çizgisine varmak için gözü dönmüşcesine çaba sarfetmektedir. Eğer seyirciye finiş çizgisinin nerede olduğunu söylemezseniz neyi izleyeceklerini nasıl bilsinler? Hatta filmin bittiğini nasıl farkedecekler? (Evet biliyorum, yazılar akmaya başlayacak. Amma da heyecanlı!)
Dış motivasyonu, benim İÇ MOTİVASYON olarak adlandırdığım içsel bir değer arzusundan ayırmanın bir başka yolu daha vardır. Kahramanınızın, örneğin kabul görmeyi arzulaması güzel bir şey, ancak bu kabulü gözle görülür ve bizim de katılabileceğimiz bir dış motivasyona bağlamazsanız seyirci kahramanın bu hedefe ulaştığını nasıl bilecek? Amadeus'da, kıskanç Salieri Tanrıdan, Mozart'ı bir müzikal deha yaptığı için intikam almak (görünmez) ister. Bu onu, Mozart'ı yok etmek gibi görünür bir arzuya yönlendirir. Mozart'ın öldürülmesi, hikayeyi ileri doğru götürmektedir, belirgin bir bitiş noktası ortaya koyar ve seyirciyi duygusal açıdan ilgili tutar.
3. Kahramanınız gözü dönmüş bir biçimde arzu etmelidir. Eğer temel karakterleriniz dışsal motivasyonlarına ulaşmakla çok hafifçe ilgililerse, seyircinin onların kazanıp kazanmamasıyla ilgilenmesini nasıl beklersiniz? Okuyucuyu senaryonuza bağlayan şey, kahramanın yakıp kavuran tutkusudur ve sonucun da onlar için ölümcül derecede önemli olmasını sağlayan şey budur.
4. Kahramanınız aktif olarak arzunun peşinden koşmalıdır. Karakterleriniz basitçe oturup para, başarı ya da güzel bir kızın aşkını kazanmayı ne denli çok istediklerini konuşamazlar. Yaşamlarının kontrolünü ele almalı ve güç, cesaret ve zekalarını; bankayı soymak, seri katili durdurmak ya da kraliçenin kalbini kazanmak için, son zerresine kadar kullanmalıdırlar.
Ayrıca kahramanınız herhangi bir reaksiyon vermeden, oturduğu yerden, başkalarının bir hedefe ulaşmalarını izleyemez, buna izin veremez. Tanım olarak kahraman, arzusu filmin örgüsünü oluşturan kişidir.
Pasif kahramanlar ilgi ve heyecanı öldürür. Hiç tepki vermeyen birisini nasıl takip edebiliriz ki? Kahramanınız senaryonun başlangıcında pasif olabilir, ama çok geçmeden "BUNU İSTİYORUM!" demeli ve bu arzunun peşinden gitmelidir.
5. Bu arzuya ulaşmak, kahramanın gücü dahilinde olmalıdır. Asla kahramanınızın kurtarılmayı beklemesini istemezsiniz. Bir katil tarafından takip ediliyor, bir mağarada tuzağa düşmüş ya da etrafı dinazorlar tarafından sarılmış olsun; ümitsizce ilahi bir gücün gelip kendisini kurtarmasını bekleyemez.
Bu yüzden çok az başarılı film, seçim ya da güzellik yarışmaları gibi konularla ilgilidir: bu gibi durumlarda sonuç, oylayanlar ya da jüri tarafından belirlenir, ödülü kazanmak isteyen tarafından değil. (Evet evet biliyorum! "Miss Congeniality", bir güzellik yarışması ile ilgiliydi. Ama dış motivasyon neydi dersiniz? Katili durdurmak, ödülü kazanmak değil.)
Bu prensibin istisnası mahkeme dramlarıdır, burada bir jüri ya da yargıç en sonunda kahramanın kazanıp kaybettiğine karar verir. Ama dikkat ederseniz, A Few Good Men, Class Action ya da Runaway Jury gibi, başarılı olmuş yargı filmlerinin çoğunda jüri kararı; kahramanın düşmanın bir zayıflığını ortaya çıkardığı, kilit bir delil sunduğu, ya da müthiş duygusal bir kapanış konuşması yaparak sonucu kaçınılmaz karara doğru dönüştürdüğü bir sahneyi takip eder.
6. Kahramanınız hedefine ulaşmak için herşeyini ortaya koymalıdır. Yeniden, kahramanınız meselesinin peşinden ne kadar tutkulu, cesaretli ve belirgin koşuyorsa, seyircinin duygusal katılımı o kadar büyük olur. Kahraman başardığında da seyirci bir o kadar çok mutlu olur.
Bu prensip, Terminator3, XMen2 ya da Panic Room gibi; aksiyon ya da korku filmlerinde iyice belirgindir. Burada kahramanlar, dünyayı kurtarmak, kötü adamı durdurmak ya da tehlikeden kaçmak için yaşamlarını ortaya koyarlar. Ancak aşk filmlerinde ve komedilerde de bu prensip geçerlidir. The Birdcage'deki Robin Williams karakteri, insanları heteroseksüel olduğuna ikna etmeye çalışarak, aşağılanmayı, küçük düşürülmeyi, değersiz görülmeyi, aşkını ve hatta öz oğlunun sevgisini kaybetmeyi göze alır.
Sleepless in Seattle, Good Will Hunting, As Good As it Gets gibi komedilerde ve aşk hikayelerinde, kahramanlar herşeyin ötesinde bir duygusal risk alırlar: bir yaşam boyu korumacılıkla oluşturdukları kimliklerinden vazgeçerek kendilerini reddedilme, korku ve acı gibi duygulara açarlar. Ancak aşklarını ve kaderlerini kovalarken ellerindeki herşeyi ortaya koyacak cesareti bulurlar.
7. Kahramanın arzusu filmin finalinde çözümlenmelidir. Hikayenize muğlak ögeler katabilir, hatta kahramanı belirsiz bir gelecekle başbaşa bırakabilirsiniz. Ancak dış ve iç motivasyonları mutlaka filmin sonunda çözümlemelisiniz. Seyirci iki saat boyunca kahramanınızın bu zorlayıcı arzuyu kovalamasını takip etti. Şimdi onları sürüncemede bırakarak senaryonun seyircide bir dönüşüm meydana getirmesini ya da kariyerinizde bir ilerleme sağlamasını bekleyemezsiniz.
In past articles (see the Archives to the left), I?ve covered everything from Structure and Adaptation to pitching and marketing your script. This time I want to cover something much more basic ? something that always sounds simple, but which is one of the most difficult principles for most new screenwriters to truly understand and apply to their stories. For my entire career as a screenwriting instructor, author and consultant, I have held a single guiding principle: the essential component of all successful movies is the hero?s pursuit of a compelling desire.
In this column I want to examine this principle more closely, and discuss the specific elements that define what I refer to in my lectures and my book Writing Screenplays That Sell as outer motivation.
Your primary goal as a screenwriter must be to elicit emotion in the reader and the audience. Whatever else you hope to achieve with your script ? money, fame, artistry, a celebration of humanity or an enlightened, empowered audience ? you will do so only when you keep the movie or TV audience emotionally involved with your story. And you will only be given the opportunity to reach an audience if the people in power are emotionally involved as they read your screenplay.
This necessary emotional involvement is realized only when the audience experiences the events of your story through your characters. Without giving your hero some compelling desire to pursue, your story will have no forward movement, your audience will have nothing to root for, and your reader will have no compelling reason to keep turning the pages of your script.
It is this necessary desire that defines your story concept. Ask someone what INDEPENDENCE DAY is about, and they?ll probably say something like, ?It?s about a group of people trying to stop an alien invasion.? Or read the log lines for movies and TV episodes in TV Guide. Almost all of them state or imply the primary desires the heroes will pursue.
Certain qualities distinguish an effective outer motivation and insure its potential for creating an emotional experience:
1. The desire must be visible. I use the term OUTER MOTIVATION because it is outwardly apparent to the audience as they watch the action on the screen. Whether it?s stopping Mr. Smith and saving the world in The Matrix Revolutions, reuniting with his high school dream girl in There?s Something About Mary, or Finding Nemo in that film, the heroes of those films are doing things to achieve their desires, not simply revealing themselves through dialogue.
In other words, outer motivation does not involve the desire for invisible, inner qualities like success, love, belonging, greed, revenge or self-worth. Any one of these might provide a reason your hero is pursuing her visible goal, but it's not the goal itself.
In the movie In The Line Of Fire, Frank Horrigan wants desperately to make up for a moment of cowardice and hesitation early in his career. But this need doesn?t give the story a plot, it only justifies the real outer motivation: to stop the assassin from killing the current President.
2. The desire must have a clearly implied endpoint. Not only do we see the hero pursue the goal throughout the movie, we can easily envision what achieving the goal will look like. We know when we watch Con Air that we will ultimately see a showdown between the hero and the villain. We may not know all the details, or exactly where and how it will occur, but we know that the outcome will resolve the story.
When you write a screenplay, you are taking the reader on a journey. But this isn?t one of those trips where you jump in the car and say, ?Let?s just go for a drive and see where we end up.? In a movie, you are subconsciously telling the audience, ?I?m taking you to this specific destination. I won?t tell you all the roadblocks we?ll encounter, or all the sights you?ll see along the way, but I promise that when the movie is over, you?ll be here.?
Think of your movie as a race. Your hero is trying desperately to reach the finish line before some other character or force of nature can stop her. If you don?t tell audience where the finish line is, how will they know what to root for? How will they even know when the movie?s over? (Yes, I know the credits will come on, but how exciting is that?)
This is another way that outer motivation is distinguished from some inner desire for self-worth ? what I term INNER MOTIVATION. It?s fine if your hero wants acceptance, for example, but how will the audience know he?s achieved it unless you link that acceptance to some visible outer motivation we can anticipate? In Amadeus, a jealous Salieri wants to get revenge (invisible) on God for making Mozart a musical genius. This instills in him a visible desire to destroy Mozart. It is murdering Mozart that drives the story forward, gives it a clearly defined endpoint, and keeps the audience emotionally involved.
3. Your hero must desperately want the desire. If your main character is only mildly interested in achieving their outer motivation, how can you expect the audience to care whether they win it or not? It?s your hero?s burning passion that will draw readers into your screenplay, and will make the outcome of vital importance to them as well.
4. Your hero must actively pursue the desire. Your characters can?t simply sit around talking about how much they?d like to have money, success or the love of a beautiful woman. They must take control of their lives and use every ounce of strength, courage and intelligence they have to rob the bank, stop the serial killer or win the love of the prom queen.
Nor can your hero simply observe other characters pursue a goal, or allow others to pursue them without reacting. By definition, the hero is the character whose desire defines the plot of the movie.
Passive heroes destroy interest and emotion. How can we root for someone who takes no action? Your protagonist can be passive at the beginning of your script, but before too long, he has to declare, ?I WANT THAT!? and go after his desire.
4. It must be within your hero?s power to achieve her desire. You never want your hero to wait to be rescued, in any sense of the word. If she?s pursued by a killer, trapped in a mineshaft, or cornered by dinosaurs, she can?t wait helplessly for the Mounties to arrive.
This is why very few successful movies are about elections, beauty pageants or the Pillsbury Bake-Off: the outcome of such situations is determined by voters or judges, not by the one pursuing the prize. (Yeah, yeah, I know, Miss Congeniality was about a beauty pageant. But what was her Outer Motivation? To stop the killer ? not to be picked as the winner.)
The exception to this principle is the courtroom drama, where a judge or jury ultimately decides whether the hero wins or loses. But notice that in most successful legal dramas, such as A Few Good Men, Class Action or Runaway Jury, the verdict is preceded by a scene where the hero confronts an antagonistic witness, reveals key evidence, or makes an impassioned plea that transforms the outcome into a foregone conclusion.
5. Your hero must put everything on the line to achieve the desire. Again, the more passionate, determined and courageous your hero is in pursuit of his quest, the greater the audience?s own emotional involvement, and the greater their elation when he succeeds.
This principle is fairly evident in action movies and thrillers like Terminator 3, X Men 2 or Panic Room, where heroes put their lives on the line to save the world, stop the bad guys or escape from danger. But it?s also true in any successful love story or comedy. The Robin Williams character in The Birdcage risks embarrassment, humiliation, self-esteem, the loss of his lover and the loss of his own son?s love and happiness in his attempt to convince his future in-laws that he?s a straight man.
And in romantic comedies and love stories like Sleepless In Seattle, Good Will Hunting and As Good As It Gets, the heroes must take the greatest emotional risk of all: exposing themselves to rejection, fear and pain as they let go of identities that have brought them a lifetime of protection. But they find the courage to put everything on the line as they pursue their love and their destiny.
6. Your hero?s desire must be resolved at the climax of the film. You may add ambiguous elements to your story, and even leave your hero with an uncertain future. But you must resolve both the Outer and Inner Motivations by the end of the film. Your reader and audience have spent two hours rooting for your hero to achieve these compelling desires. You can?t now leave them hanging and expect your script to either advance your career or transform your audience.
In this column I want to examine this principle more closely, and discuss the specific elements that define what I refer to in my lectures and my book Writing Screenplays That Sell as outer motivation.
Your primary goal as a screenwriter must be to elicit emotion in the reader and the audience. Whatever else you hope to achieve with your script ? money, fame, artistry, a celebration of humanity or an enlightened, empowered audience ? you will do so only when you keep the movie or TV audience emotionally involved with your story. And you will only be given the opportunity to reach an audience if the people in power are emotionally involved as they read your screenplay.
This necessary emotional involvement is realized only when the audience experiences the events of your story through your characters. Without giving your hero some compelling desire to pursue, your story will have no forward movement, your audience will have nothing to root for, and your reader will have no compelling reason to keep turning the pages of your script.
It is this necessary desire that defines your story concept. Ask someone what INDEPENDENCE DAY is about, and they?ll probably say something like, ?It?s about a group of people trying to stop an alien invasion.? Or read the log lines for movies and TV episodes in TV Guide. Almost all of them state or imply the primary desires the heroes will pursue.
Certain qualities distinguish an effective outer motivation and insure its potential for creating an emotional experience:
1. The desire must be visible. I use the term OUTER MOTIVATION because it is outwardly apparent to the audience as they watch the action on the screen. Whether it?s stopping Mr. Smith and saving the world in The Matrix Revolutions, reuniting with his high school dream girl in There?s Something About Mary, or Finding Nemo in that film, the heroes of those films are doing things to achieve their desires, not simply revealing themselves through dialogue.
In other words, outer motivation does not involve the desire for invisible, inner qualities like success, love, belonging, greed, revenge or self-worth. Any one of these might provide a reason your hero is pursuing her visible goal, but it's not the goal itself.
In the movie In The Line Of Fire, Frank Horrigan wants desperately to make up for a moment of cowardice and hesitation early in his career. But this need doesn?t give the story a plot, it only justifies the real outer motivation: to stop the assassin from killing the current President.
2. The desire must have a clearly implied endpoint. Not only do we see the hero pursue the goal throughout the movie, we can easily envision what achieving the goal will look like. We know when we watch Con Air that we will ultimately see a showdown between the hero and the villain. We may not know all the details, or exactly where and how it will occur, but we know that the outcome will resolve the story.
When you write a screenplay, you are taking the reader on a journey. But this isn?t one of those trips where you jump in the car and say, ?Let?s just go for a drive and see where we end up.? In a movie, you are subconsciously telling the audience, ?I?m taking you to this specific destination. I won?t tell you all the roadblocks we?ll encounter, or all the sights you?ll see along the way, but I promise that when the movie is over, you?ll be here.?
Think of your movie as a race. Your hero is trying desperately to reach the finish line before some other character or force of nature can stop her. If you don?t tell audience where the finish line is, how will they know what to root for? How will they even know when the movie?s over? (Yes, I know the credits will come on, but how exciting is that?)
This is another way that outer motivation is distinguished from some inner desire for self-worth ? what I term INNER MOTIVATION. It?s fine if your hero wants acceptance, for example, but how will the audience know he?s achieved it unless you link that acceptance to some visible outer motivation we can anticipate? In Amadeus, a jealous Salieri wants to get revenge (invisible) on God for making Mozart a musical genius. This instills in him a visible desire to destroy Mozart. It is murdering Mozart that drives the story forward, gives it a clearly defined endpoint, and keeps the audience emotionally involved.
3. Your hero must desperately want the desire. If your main character is only mildly interested in achieving their outer motivation, how can you expect the audience to care whether they win it or not? It?s your hero?s burning passion that will draw readers into your screenplay, and will make the outcome of vital importance to them as well.
4. Your hero must actively pursue the desire. Your characters can?t simply sit around talking about how much they?d like to have money, success or the love of a beautiful woman. They must take control of their lives and use every ounce of strength, courage and intelligence they have to rob the bank, stop the serial killer or win the love of the prom queen.
Nor can your hero simply observe other characters pursue a goal, or allow others to pursue them without reacting. By definition, the hero is the character whose desire defines the plot of the movie.
Passive heroes destroy interest and emotion. How can we root for someone who takes no action? Your protagonist can be passive at the beginning of your script, but before too long, he has to declare, ?I WANT THAT!? and go after his desire.
4. It must be within your hero?s power to achieve her desire. You never want your hero to wait to be rescued, in any sense of the word. If she?s pursued by a killer, trapped in a mineshaft, or cornered by dinosaurs, she can?t wait helplessly for the Mounties to arrive.
This is why very few successful movies are about elections, beauty pageants or the Pillsbury Bake-Off: the outcome of such situations is determined by voters or judges, not by the one pursuing the prize. (Yeah, yeah, I know, Miss Congeniality was about a beauty pageant. But what was her Outer Motivation? To stop the killer ? not to be picked as the winner.)
The exception to this principle is the courtroom drama, where a judge or jury ultimately decides whether the hero wins or loses. But notice that in most successful legal dramas, such as A Few Good Men, Class Action or Runaway Jury, the verdict is preceded by a scene where the hero confronts an antagonistic witness, reveals key evidence, or makes an impassioned plea that transforms the outcome into a foregone conclusion.
5. Your hero must put everything on the line to achieve the desire. Again, the more passionate, determined and courageous your hero is in pursuit of his quest, the greater the audience?s own emotional involvement, and the greater their elation when he succeeds.
This principle is fairly evident in action movies and thrillers like Terminator 3, X Men 2 or Panic Room, where heroes put their lives on the line to save the world, stop the bad guys or escape from danger. But it?s also true in any successful love story or comedy. The Robin Williams character in The Birdcage risks embarrassment, humiliation, self-esteem, the loss of his lover and the loss of his own son?s love and happiness in his attempt to convince his future in-laws that he?s a straight man.
And in romantic comedies and love stories like Sleepless In Seattle, Good Will Hunting and As Good As It Gets, the heroes must take the greatest emotional risk of all: exposing themselves to rejection, fear and pain as they let go of identities that have brought them a lifetime of protection. But they find the courage to put everything on the line as they pursue their love and their destiny.
6. Your hero?s desire must be resolved at the climax of the film. You may add ambiguous elements to your story, and even leave your hero with an uncertain future. But you must resolve both the Outer and Inner Motivations by the end of the film. Your reader and audience have spent two hours rooting for your hero to achieve these compelling desires. You can?t now leave them hanging and expect your script to either advance your career or transform your audience.
